اخلاق حرفه ای در تبلیغات

اخلاق حرفه ای در تبلیغات

مقدمه

آنچه ما را به نابودی خواهد کشاند از این قرار است: سیاست بدون اصول، لذت بدون وجدان، علم بدون شخصیت و تجارت بدون اخلاق" مهاتما گاندی

این سخن گاندی که به چهار وجه زندگی امروزین انسان مدرن ، بعدی روانشناختی و ذهنی داده است، می تواند بیش از هر چیز استواری اصول و مبانی جهان مدرن و توسعه یافته را بر مبنای "منش و شخصیت فردی " انسان نمایان سازد.

در این میان دو بعد سیاست و اقتصاد که پایه گذار دو میل اشتها ناپذیر انسان برای دستیابی به قدرت و ثروت در دنیای امروزین هستند از آن دو دیگر از اهمیتی فزون تر برخوردار است . به ویژه آنکه تاکید بر وجود رابطه تنگاتنگ میان تجارت و اخلاق به عبارتی می تواند در بردارنده این نکته مهم و اساسی باشد که نحوه کسب و کار و تجارت در هر جامعه می تواند مرز میان اخلاق و بی اخلاقی را در آن جامعه تعیین کند .

در یک نگاه عام، گر چه در جامعه ی ما، از "اخلاق" به ویژه از پایگاه دینی یاد می شود، ولی متاسفانه آنچه رفته رفته در سالیان اخیر در کشور ما در مقام عمل مشاهده می شود، این واقعیت است که تعداد مردم اخلاق ـ محور و شاغلان و مسئولان واقعا اخلاقی به تدریج تحلیل رفته است. بر عکس در غرب، از حدود نیم قرن پیش، در فلسفه ی اخلاق و مدتی پس از آن در اخلاق حرفه ای، دروس دانشگاهی و کنگره ها و کنفرانس های گوناگون و پژوهش های مختلف بر پا شده و انجام می شود و فارغ التحصیلان دانشگاه در سطوح مختلف و حرفه های گوناگون فعالیت می کنند و شاخصه های اخلاق مصوب انجمن های تخصصی را در انواع مشاغل به کار می بندند

انسان، خواهان موفقیت است. از آن ‌جا که موفقیت فرد در زندگی شخصی، شغلی و اجتماعی با الگوهای رفتار ارتباطی وی وابسته است، تصحیح این الگوها نیز نقش اساسی در کسب موفقیت دارد. موفقیت در پرتو ارتباط درست و آسان انسان با خود و دیگران کسب می‌شود؛ زیرا انسان به ‌طور دائم در تعامل با خود و دیگران است. انسان موجودی اجتماعی است و امروزه با توسعة شگفت‌انگیز جوامع، انسان‌ها در تعامل با انبوهی از سازمان‌های گوناگون قرار دارند و این امر ارتباط انسان‌ها را با یکدیگر و با سازمان‌ها و ارتباط متقابل سازمان‌ها را باهم به شکل قابل توجهی پیچیده کرده است. به ‌‌رغم این پیچیدگی‌ها، همه خواهان ارتباط آسان و درست با یکدیگرند؛ زیرا آسایش و ‌آرامش را در پرتو آن می‌یابند. این ارتباط درست و آسان چگونه پدید می‌آید؟

ارتباطی درست و آسان خواهد بود که موجه و برخوردار از دلیل منطقی باشد. منطقی فکرکردن و اخلاقی عمل نمودن کلید سعادت و آسایش انسان‌ها است. صرف‌نظر از نتیجة رفتار - که ممکن است به ظاهر ناخوشایند باشد و مسلماً در دراز‌مدت صحت، صلاح و خوشایندی خود را نشان خواهد داد - همین‌که عملی مستدل، موجه و اخلاقی باشد، آ‎سایش خاطر و راحتی وجدان را درپی دارد.

ترویج الگوهای ارتباطی درست و اصول اخلاقی، نیاز مبرم جوامع امروزی است. کیست که در ارتباط با خود و با خانواده و افراد جامعه خواهان حفظ حرمت و آزادی نباشد و مگر نه این است که رفتار اخلاقی است که حافظ حرمت و آزادی معقول انسان‌ها است و مگر نه این است که اگر بنا به ضرورت‌های فردی و اجتماعی به فرد یا سازمان و اداره‌ای مراجعه ‌کنیم، مهم‌تر از گرفتن پاسخ مثبت برای خواسته و نیازمان، خواهان پاسخ محترمانه هستیم؟ تیرگی خاطر ناشی از بی‌‌حرمتی را حتی با گرفتن پاسخ مثبت نمی‌توان زدود، چه رسد به این‌که پاسخ، منفی هم باشد و شیرینی حفظ حرمت را -ـ هر چند پاسخ منفی باشد -ـ نمی‌توان پوشاند

اصول اخلاقی می بایست بر فعالیت های ارادی انسان حاکم باشد و از طرفی تجارت یک فعالیت ارادی است. بنابر این اصول اخلاقی باید بر فعالیت های تجاری انسان نیز حاکم باشد. برخی تصور می کنند برای رعایت اصول اخلاقی تجارت کافی است که از قانون پیروی کنند. این تصور غلط است زیرا تعهد اخلاقی برای رعایت قانون تا زمانی وجود دارد که قانون مستلزم رفتارهای ناعادلانه نشود. عدم رعایت اصول اخلاقی می تواند منافع کوتاه مدتی را برای شرکت ها ایجاد کند اما با گذر زمان، رفتارهای ناپسند، به منافع مالی شرکت ضربه وارد می کنند. هدف نهایی اصول اخلاقی آن است که مجموعه ای از استانداردهای اخلاقی را پدید آورد که حفظ و بکارگیری آنها منطقی باشد. رواج اخلاق تجارت، نتایج مثبتی از جمله توسعه پایدار از طریق ، کاهش مصرف منابع تجدید ناپذیر، مقررات بهداشتی، حفاظت محیط زیست، مشتری مداری، جلوگیری از تبلیغات فریبنده و نظیر آن را در پی داشت.

منبع 1 rasekhoon.net.www

تعریف و مفهوم اخلاق

در انگلیسی واژه اتیکس (ethics)معنی منش و عادت و مورالز ( (morals به معنی عادات بجای اخلاق بکار می رود گر چه واژه های مذکور به جای هم دیگر بکار می رود اما در معنای دقیق آن تفاوت هایی با یک دیگر دارند نظام هایی از ارزشها و عادتهایی ( قواعد و استاندارد های رفتاری ) که در زندگی گروه ی خاصی از انسانها تحقق یافته است به عنوان اخلاق(اتیکس) این گروه توصیف می شود مانند اخلاق خانواده ، اخلاق شرکت و اخلاق حرفه ای . اما مورالز شخصیت فردی را تعیین می کند

1. اخلاق جمع «خُلق » (بر وزن قفل) و «خُلُق » (بر وزن افق) مى باشد، به گفته «راغب » در کتاب «مفردات »، این دو واژه در اصل به یک ریشه باز مى گردد، خلق به معنى هیئت و شکل و صورتى است که انسان با چشم مى بیند و خلق به معنى قوا و سجایا و صفات درونى است که با چشم دل دیده مى شود.
2. اخلاق مجموعه صفات روحى و باطنى انسان است » و به گفته بعضى از دانشمندان، گاه به بعضى از اعمال و رفتارى که از خلقیات درونى انسان ناشى مى شود، نیز اخلاق گفته مى شود (اولى اخلاق صفاتى است و دومى اخلاق رفتارى).
3. از نگاه علامه محمد تقى جعفرى، «اخلاق شکفتن شخصیت آدمى در مسیر حیات معقول است».
4. اخلاق عبارت است از مجموعه ای از اصول و هنجارهایی را جع به ارزشیابی و داوری درباره افعال انسانی که به صورت ارادی و اختیاری انجام می شود و تشخیص خوبی و بدی آنها و الزامات (بایدها ونبایدها) مسئولیت و وظایف برای انسانها .
5. اخلاق » را از طریق آثارش نیز مى توان تعریف کرد، و آن این که «گاه فعلى که از انسان سر مى زند، شکل مستمرى ندارد; ولى هنگامى که کارى بطور مستمر از کسى سر مى زند (مانند امساک در بذل و بخشش و کمک به دیگران) دلیل بر این است که یک ریشه درونى و باطنى در اعماق جان و روح او دارد، آن ریشه را خلق و اخلاق مى نامند.

تعاریف علم اخلاق

1. علم اخلاق را چنین تعریف کرد: «اخلاق علمى است که از ملکات و صفات خوب و بد و ریشه ها و آثار آن سخن مى گوید» و به تعبیر دیگر، «سر چشمه هاى اکتساب این صفات نیک و راه مبارزه با صفات بد و آثار هر یک را در فرد و جامعه مورد بررسى قرار مى دهد». البته همانطور که گفته شد، گاه به آثار عملى و افعال ناشى از این صفات نیز واژه «اخلاق » اطلاق مى شود; مثلا، اگر کسى پیوسته آثار خشم و عصبانیت نشان مى دهد به او مى گویند: این اخلاق بدى است، و بالعکس هنگامى که بذل و بخشش مى کند مى گویند: این اخلاق خوبى است که فلان کس دارد; در واقع این دو، علت و معلول یکدیگرند که نام یکى بر دیگرى اطلاق مى شود.
2. بعضى از غربی ها نیز علم اخلاق را چنان تعریف کرده اند که از نظر نتیجه با تعریف هایى که ما مى کنیم یکسان است، از جمله در کتاب «فلسفه اخلاق » از یکى از فلاسفه غرب به نام «ژکس » مى خوانیم که مى گوید: «علم اخلاق عبارت است از تحقیق در رفتار آدمى به آن گونه که باید باشد.» (فلسفه اخلاق، صفحه 9)
3. در حالى که بعضى دیگر که بینشهاى متفاوتى دارند (مانند فولکیه) در تعریف علم اخلاق مى گوید: «مجموع قوانین رفتار که انسان به واسطه مراعات آن مى تواند به هدفش برسد، علم اخلاق است.» (الاخلاق النظریه،(
4. ويژگي هاي اخلاق حرفه اي
   
5. امروزه در اخلاق حرفه اي، تلقي «شما حق داريد و من تکليف»، مبناي هر گونه اخلاق در کسب و کار است. اين مبنا از رفتار ارتباطي فرد، به صورت اصلي براي ارتباط سازمان با محيط قرار مي گيرد و سازمان با دغدغه رعايت حقوق ديگران، از تکاليف خود مي پرسد. ويژگي هاي اخلاق حرفه اي در مفهوم امروزي آن عبارت اند از: داراي هويت علم و دانش بودن، داشتن نقشي کاربردي، ارائه صيغه اي حرفه اي، بومي و وابسته بودن به فرهنگ، وابستگي به يک نظام اخلاقي، ارائه دانشي انساني داراي زبانِ روشن انگيزشي، ارائه روي آوردي ميان رشته اي.
   «کادوزير» درباره ويژگي هاي افرادي که اخلاق حرفه اي دارند موارد زير را بيان مي کند:
6. مسئوليت پذيري
   
7. در اين مورد فرد پاسخ گوست و مسئوليت تصميم ها و پيامدهاي آن را مي پذيرد؛ سرمشق
   ديگران است؛ حساس و اخلاق مند است؛ به درستکاري و خوشنامي در کارش اهميت مي دهد؛ براي اداي تمام مسئوليت هاي خويش کوشاست و مسئوليتي را که به عهده مي گيرد، با تمام توان و خلوص نيت انجام مي دهد.
8. برتري جويي و رقابت طلبي
   
9. در تمام موارد سعي مي کند ممتاز باشد؛ اعتماد به نفس دارد؛ به مهارت بالايي در حرفه خود دست پيدا مي کند؛ جدي و پرکار است؛ به موقعيت فعلي خود راضي نيست و از طرق شايسته دنبال ارتقاي خود است؛ سعي نمي کند به هر طريقي در رقابت برنده باشد.
10. صادق بودن
    
11. مخالف رياکاري و دورويي است؛ به نداي وجدان خود گوش فرا مي دهد؛ در همه حال به شرافت مندي توجه مي کند؛ شجاع و با شهامت است.
12. احترام به ديگران
    
13. به حقوق ديگران احترام مي گذارد؛ به نظر ديگران احترام مي گذارد؛ خوش قول و وقت شناس است؛ به ديگران حق تصميم گيري مي دهد؛ تنها منافع خود را مرجح نمي داند.
14. رعايت و احترام نسبت به ارزش ها و هنجارهاي اجتماعي
    براي ارزش هاي اجتماعي احترام قائل است؛ در فعاليت هاي اجتماعي مشارکت مي کند؛ به قوانين اجتماعي احترام مي گذارد؛ در برخورد با فرهنگ هاي ديگر متعصبانه عمل نمي کند.
    
15. عدالت و انصاف
    
16. طرفدار حق است؛ در قضاوت تعصب ندارد؛ بين افراد از لحاظ فرهنگي، طبقه اجتماعي و اقتصادي، نژاد و قوميت تبعيض قائل نمي شود.
17. همدردي با ديگران
    
18. دلسوز و رحيم است؛ در مصائب ديگران شريک مي شود و از آنان حمايت مي کند؛ به احساسات ديگران توجه

مي کند؛ مشکلات ديگران را مشکل خود مي داند.

منبع 2 www.notary.ir

نتیجه گیری

در ابتدا مفهوم اخلاق حرفه اي به معناي اخلاق کار و اخلاق مشاغل به کار مي رفت. امروزه نيز عده اي از نويسندگان اخلاق حرفه اي، از معناي نخستين اين مفهوم براي تعريف آن استفاده مي کنند. اصطلاحاتي مثل work ethics يا professional ethics معادل اخلاق
کاري يا اخلاق حرفه اي در زبان فارسي است.(3) تعريف هاي مختلفي اخلاق حرفه اي ارائه شده است:
الف) اخلاق کار، متعهد شدن انرژي ذهني و رواني و فيزيکي فرد يا گروه به ايده جمعي است در جهت اخذ قوا و استعداد دروني گروه و فرد براي توسعه به هر نحو؛
ب) اخلاق حرفه اي يکي از شعبه هاي جديد اخلاق است که مي کوشد به مسائل اخلاقي حرفه هاي گوناگون پاسخ داده و براي آن اصولي خاص متصور است.
ج) اخلاق حرفه اي به مسائل و پرسش هاي اخلاقي و اصول و ارزش هاي اخلاقي يک نظام حرفه اي مي پردازد و ناظر بر اخلاق در محيط حرفه اي است.
د) مقصود از اخلاق حرفه اي مجموعه قواعدي است که بايد افراد داوطلبانه و بر اساس نداي وجدان و فطرت خويش در انجام کار حرفه اي رعايت کنند؛ بدون آن که الزام خارجي داشته باشند يا در صورت تخلف، به مجازات هاي قانوني دچار شوند.
هـ) اخلاق فردي، مسئوليت پذيري فرد است در برابر رفتار فردي خود، صرفاً به منزله يک فرد انساني، و اخلاق شغلي، مسئوليت پذيري يک فرد است در برابر رفتار حرفه اي و شغلي خود، به مثابه صاحب يک حرفه يا پست سازماني.
و( اين اخلاق، دربرگيرنده مجموعه اي از احکام ارزشي، تکاليف رفتار و سلوک و دستورهايي براي اجراي آنهاست.
ز) اخلاق حرفه اي، به منزله شاخه اي از دانش اخلاق به بررسي تکاليف اخلاقي در يک حرفه و مسائل اخلاقي آن مي پردازد و در تعريف حرفه، آن را فعاليت معيني مي دانند که موجب هدايت فرد به موقعيت تعيين شده همراه با اخلاق خاص است.
در تعريف اخلاق حرفه اي به موارد زير اشاره شده است:
1. اخلاق حرفه اي رفتاري متداول در ميان اهل يک حرفه است.
2. اخلاق حرفه اي مديريت رفتار و کردار آدمي هنگام انجام دادن کارهاي حرفه اي است.
3. اخلاق حرفه اي رشته اي از دانش اخلاق است که به مطالعه روابط شغلي مي پردازد.
4. اخلاق حرفه اي عبارت است از مجموعه اي از قوانين که در وهله اول از ماهيت حرفه و شغل به دست مي آيد.
در بيشتر تعريف هايي که از اخلاق حرفه اي شده است، دو ويژگي ديده مي شود: الف) وجود نگرش اصالت فردي و فرد گرايي؛ ب) محدود بودن مسئوليت ها و الزامات اخلاقي فرد در شغل، که به نظر مي رسد اين نگاه به اخلاق حرفه اي، نوعي تحويلي نگري و تقليل دادن اخلاق حرفه اي است؛ زيرا هويت جمعي و سازماني در نهادهاي مشاغل در کسب و کار، بسي فراتر از شغل فردي اشخاص است. با توجه به همين ديدگاه بود که در اين اواخر نيز بحث از اخلاق حرفه اي در منابع مديريتي و بيشتر در آثار و مباحث مربوط به مديريت منابع انساني مطرح مي شد.
امروزه با توجه به همين مورد، در مفهوم جديد از اخلاق حرفه اي، به مسئوليت هاي اخلاقي بنگاه و سازمان اشاره مي شود که جامع تر از تعريف سنتي است. در اين نگاه، بنگاه به منزله يک شخصيت حقوقي دو گونه مسئوليت دارد: الف) مسئوليت هاي حقوقي کيفري؛ ب) مسئوليت هاي اخلاقي که مسئوليت هاي اخلاقي بنگاه بسيار پيچيده تر از مسئوليت هاي اخلاقي فردي- شخصي و فردي – شغلي است. به عبارت ديگر، مسئوليت هاي اخلاقي بنگاه شامل همه اضلاع و ابعاد سازمان مي شود و اخلاقيات شغلي را نيز در بر مي گيرد(12) البته اخلاق حرفه اي افزون بر اخلاق کار، حقوق کار را نيز در بر مي گيرد.

منبع 3 maaref.ac.ir

منابع:

rasekhoon.net.www

www.notary.ir

maaref.ac.ir

گرداورنده: پروانه فردوسی، دانشجوی کلاس اخلاق حرفه ای